کد مطلب:240 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:339
مکان نمازگزار
مكان نمازگزار چند شرط دارد:
شرط اوّل: مكان نمازگزار باید مباح باشد.
(مسأله 887) نماز كسی كه در ملك غصبی نماز می خواند ـ اگرچه روی فرش و تخت و مانند آنها باشد ـ باطل است ولی، نماز خواندن در زیر سقف و خیمه غصبی مانعی ندارد.
(مسأله 888) نماز در ملكی كه منفعت آن مال دیگری است بدون اجازه او باطل است، مثلاً اگر در خانه اجاره ای صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه كسی كه آن خانه را اجاره كرده نماز بخواند، نمازش باطل است. و همچنین نمی توان در ملكی كه دیگری در آن حقّی دارد نماز خواند، مثلاً اگر میّت وصیّت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفی برسانند، تا وقتی ثلث را جدا نكرده اند نمی توان در ملك او نماز خواند.
(مسأله 889) اگر كسی جای شخص دیگری را كه در مسجد نشسته غصب كند و در آن جا نماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید دوباره نماز خود را در محل دیگری اعاده كند.
(مسأله 890) اگر در جایی كه نمی داند غصبی است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی كه غصبی بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند و بعد از نماز به خاطر آورد، نماز او صحیح است مگر آن كه، خودش غصب كرده باشد كه در این صورت به احتیاط واجب نمازش باطل است.
(مسأله 891) اگر بداند جایی غصبی است ولی، نداند كه در جای غصبی نماز باطل است و در آن جا نماز بخواند، نماز او باطل می باشد.
(مسأله 892) اگر كسی ناچار باشد نماز واجب را سواره بخواند و یا بخواهد نماز
[152]
مستحبّی را سواره بخواند، چنانچه وسیله سواری یا زین آن غصبی باشد، نماز او باطل است.
(مسأله 893) اگر سهم كسی كه در ملكی با دیگری شریك است جدا از سهم شریكش نباشد، بدون اجازه شریك خود نمی تواند در آن ملك تصرّف كند و نماز بخواند.
(مسأله 894) اگر با عین پولی، كه خمس و زكات آن را نداده ملكی بخرد، تصرّف او در آن ملك حرام و نماز او نیز در آن باطل است، و اگر به ذمّه بخرد و در موقع خریدن قصد او این باشد كه از مالی كه خمس یا زكات آن را نداده پول ملك را بدهد، تصرّف و نماز در آن صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است كه در آن نماز نخواند.
(مسأله 895) اگر صاحب ملك اجازه نماز خواندن بدهد ولی، انسان بداند كه قلباً راضی نیست، نماز خواندن در ملك او باطل است، و اگر اجازه ندهد و انسان یقین كند كه قلباً راضی است، نماز صحیح است.
(مسأله 896) تصرّف در ملك كسی كه مرده و خمس یا زكات بدهكار بوده است، حرام و نماز در آن باطل است، مگر آن كه بدهی او را بدهند یا بنا داشته باشند بدون مسامحه بپردازند.
(مسأله 897) تصرّف در ملك كسی كه مرده و به مردم بدهكار بوده است، حرام و نماز در آن باطل است. ولی، تصرفات جزیی كه برای برداشتن جنازه مرده معمول است، اشكال ندارد. و نیز اگر بدهكاری او كمتر از مالش باشد و ورثه نیز تصمیم داشته باشند كه بدون مسامحه بدهی او را بپردازند، تصرّف اشكال ندارد.
(مسأله 898) اگر كسی كه مرده قرض نداشته باشد ولی، بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یا غایب باشند، تصرّف در ملك او حرام و نماز در آن باطل است ولی، تصرفات جزیی كه برای برداشتن جنازه مرده معمول است اشكال ندارد.
(مسأله 899) نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند آن كه برای واردین آماده است، در صورتی كه نمازگزار به عنوان مهمان یا مسافر و یا برای انجام كاری آنجا باشد، اشكال ندارد، امّا اگر فقط برای خواندن نماز به آنجا برود، اشكال دارد مگر این كه به رضایت مالك آن اطمینان داشته یا اجازه داشته باشد. ولی، در غیر این قبیل مكانها، در
[153]
صورتی می توان نماز خواند كه مالك آن اجازه بدهد یا حرفی بزند كه معلوم شود برای نماز خواندن اذن داده است، مثل این كه به كسی اجازه دهد در ملك او بنشیند و بخوابد كه از اینها فهمیده می شود برای نماز خواندن نیز اجازه داده است.
(مسأله 900) نماز خواندن، نشستن و خوابیدن در زمین بسیار وسیعی كه از روستا دور بوده و چراگاه حیوانات است، اگرچه صاحبان آن راضی نباشند، اشكال ندارد. و در زمینهای زراعتی نیز كه نزدیك روستا بوده و دیوار ندارند، اگرچه در میان صاحبان آنها صغیر و دیوانه وجود داشته باشد، نماز و عبور و تصرّفات جزیی اشكال ندارد، ولی در صورتی كه یكی از صاحبان آن نهی كرده باشد، بنابر احتیاط تصرّف در آن حرام و نماز باطل است.
شرط دوم: مكان نمازگزار باید بی حركت باشد; و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگری ناچار باشد در جایی كه حركت دارد; مانند اتومبیل، كشتی و قطار نماز بخواند، به قدری كه ممكن است باید در حال حركت چیزی نخواند، و اگر آن وسایل از سمت قبله به طرف دیگر حركت كنند، نمازگزار باید به طرف قبله برگردد.
(مسأله 901) نماز خواندن در اتومبیل، كشتی، قطار و مانند آنها در حال توقف مانعی ندارد.
(مسأله 902) نماز روی خرمن گندم و جو و مانند آنها كه نمی توان روی آن بی حركت ماند، باطل است.
(مسأله 903) در جایی كه به واسطه احتمال باد، باران، تراكم جمعیت و مانند آن اطمینان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند، اگر نماز را به امید تمام كردن شروع كند، اشكال ندارد و اگر به مانعی برخورد نكند، نماز او صحیح است. و در جایی كه ماندن در آن حرام است، مثلاً زیر سقفی كه نزدیك است خراب شود، نباید نماز خواند ولی، اگر خواند، باطل نیست.
شرط سوم: نباید در جایی كه سقف آن كوتاه است و نمی توان در آن جا راست ایستاد یا به اندازه ای كوچك است كه جای ركوع و سجود ندارد، نماز خواند و اگر ناچار شود كه در چنین جایی نماز بخواند، باید به قدری كه ممكن است، قیام، ركوع و سجود را بجا آورد.
[154]
شرط چهارم: در مكانهایی نباشد كه ماندن، نشستن یا ایستادن روی آن حرام است بنابراین نماز خواندن روی چیزی كه ایستادن و یا نشستن روی آن بی احترامی و هتك حرمت محسوب شود و هتك حرمت آن حرام باشد; مثل فرشی كه اسم خداوند متعال و یا آیات قرآن یا اسامی معصومین(علیهم السلام) بر آن نوشته شده است، جایز نیست، و اگر خواند بنابر احتیاط واجب باید دوباره در محل دیگری بخواند.
(مسأله 904) انسان باید رعایت ادب را بكند و جلوتر از قبر پیامبر(صلی الله علیه وآله) و ائمه(علیهم السلام)نماز نخواند و چنانچه نماز خواندن بی احترامی باشد، حرام است و احتیاطاً باید دوباره بخواند.
(مسأله 905) اگر در نماز چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهّر فاصله باشد كه بی احترامی نشود، اشكال ندارد ولی، فاصله شدن صندوق شریف و ضریح و پارچه هایی كه روی آن افتاده كافی نیست.
شرط پنجم: مكان نمازگزار اگر نجس است، به گونه ای مرطوب نباشد كه رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد. ولی، اگر جایی كه پیشانی را بر آن می گذارد نجس باشد، در صورتی كه خشك نیز باشد، نماز باطل است و احتیاط مستحب آن است كه مكان نمازگزار اصلاً نجس نباشد.
شرط ششم: جای پیشانی نمازگزار از جای زانوهای او بیش از چهار انگشت بسته، پست تر یا بلندتر نباشد. و احتیاط واجب آن است كه از سر انگشتان پا نیز بیشتر از این پست تر یا بلندتر نباشد، بلكه تمام مكان نمازگزار صاف و یكنواخت باشد.
(مسأله 906) خواندن نماز واجب در خانه كعبه و بر بام آن مكروه است ولی، در حال ناچاری مانعی ندارد. اما خواندن نماز مستحب در خانه كعبه و بر بام آن اشكال ندارد، بلكه مستحب است در داخل خانه مقابل هر ركنی دو ركعت نماز بخوانند.
شرط هفتم: بودن مرد و زن نامحرم در جای خلوت جایز نیست و احتیاط در نماز نخواندن در آنجاست و اگر خواند، بنابر احتیاط واجب دوباره بخواند.
(مسأله 907) بنابر احتیاط مستحب باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او از جای ایستادن مرد كمی عقب تر باشد.
(مسأله 908) اگر زن برابر مرد یا جلوتر از او بایستد و با هم وارد نماز شوند، بهتر آن
[155]
است كه نماز را دوباره بخوانند.
(مسأله 909) اگر بین مرد و زن دیوار یا پرده یا چیز دیگری فاصله باشد، نماز آنها صحیح است و احتیاط مستحبّی نیز در دوباره خواندن نیست.
(مسأله 910) نماز خواندن در جایی كه صدای آلات لهو و لعب شنیده می شود باطل نیست ولی گوش دادن به آنها حرام است.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مستحب است
(مسأله 911) در شرع مقدس اسلام بسیار سفارش شده است كه نماز را در مسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها، مسجدالحرام و بعد از آن مسجد پیامبر(صلی الله علیه وآله) و بعد از آن مسجد كوفه و بعد از آن مسجد بیت المقدس و بعد از آن مسجدجامع هر شهر و بعد از آن مسجد محله و بعد از آن مسجد بازار است.
(مسأله 912) برای زنها نماز خواندن در خانه و بلكه در پستوی خانه و اتاق عقب بهتر است، ولی اگر بتوانند كاملاً خود را از نامحرم حفظ كنند، بهتر است در مسجد نماز بخوانند.
(مسأله 913) نماز خواندن در حرم امامان(علیهم السلام) مستحب و بلكه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) برابر با دویست هزار نماز است.
(مسأله 914) زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی كه نمازگزار ندارد مستحب است. و همسایه های مسجد اگر عذری نداشته باشند، مكروه است در غیر مسجد نماز بخوانند.
(مسأله 915) مستحب است انسان با كسی كه در مسجد حاضرنمی شود غذا نخورد، در كارها با او مشورت نكند، همسایه او نشود، از او زن نگیرد و به او زن ندهد.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مكروه است
(مسأله 916) نماز خواندن در چند جا مكروه است و از آن جمله است: حمام، زمین نمكزار، مقابل انسان، مقابل دری كه باز است، در جاده، خیابان و كوچه ـ اگر برای كسانی كه عبور می كنند ایجاد مزاحمت نكند، و چنانچه ایجاد مزاحمت كند، حرام و بنابر
[156]
احتیاط نماز باطل است ـ مقابل آتش و چراغ، آشپزخانه و هر جا كه كوره آتش باشد، مقابل چاه و چاله ای كه محل ادرار باشد، روبروی تصویر یا مجسمه انسان یا حیوان مگر آن كه روی آن چیزی مانند پرده بكشند، در اتاقی كه جنب در آن باشد، در جایی كه تصویری از جاندار باشد اگرچه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر و یا در قبرستان.
(مسأله 917) كسی كه در محلّ عبور مردم یا روبروی كسی نماز می خواند، مستحب است چیزی مقابل خود بگذارد، و اگر چوب یا ریسمانی هم باشد كافی است.
شرط اوّل: مكان نمازگزار باید مباح باشد.
(مسأله 887) نماز كسی كه در ملك غصبی نماز می خواند ـ اگرچه روی فرش و تخت و مانند آنها باشد ـ باطل است ولی، نماز خواندن در زیر سقف و خیمه غصبی مانعی ندارد.
(مسأله 888) نماز در ملكی كه منفعت آن مال دیگری است بدون اجازه او باطل است، مثلاً اگر در خانه اجاره ای صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه كسی كه آن خانه را اجاره كرده نماز بخواند، نمازش باطل است. و همچنین نمی توان در ملكی كه دیگری در آن حقّی دارد نماز خواند، مثلاً اگر میّت وصیّت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفی برسانند، تا وقتی ثلث را جدا نكرده اند نمی توان در ملك او نماز خواند.
(مسأله 889) اگر كسی جای شخص دیگری را كه در مسجد نشسته غصب كند و در آن جا نماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید دوباره نماز خود را در محل دیگری اعاده كند.
(مسأله 890) اگر در جایی كه نمی داند غصبی است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی كه غصبی بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند و بعد از نماز به خاطر آورد، نماز او صحیح است مگر آن كه، خودش غصب كرده باشد كه در این صورت به احتیاط واجب نمازش باطل است.
(مسأله 891) اگر بداند جایی غصبی است ولی، نداند كه در جای غصبی نماز باطل است و در آن جا نماز بخواند، نماز او باطل می باشد.
(مسأله 892) اگر كسی ناچار باشد نماز واجب را سواره بخواند و یا بخواهد نماز
[152]
مستحبّی را سواره بخواند، چنانچه وسیله سواری یا زین آن غصبی باشد، نماز او باطل است.
(مسأله 893) اگر سهم كسی كه در ملكی با دیگری شریك است جدا از سهم شریكش نباشد، بدون اجازه شریك خود نمی تواند در آن ملك تصرّف كند و نماز بخواند.
(مسأله 894) اگر با عین پولی، كه خمس و زكات آن را نداده ملكی بخرد، تصرّف او در آن ملك حرام و نماز او نیز در آن باطل است، و اگر به ذمّه بخرد و در موقع خریدن قصد او این باشد كه از مالی كه خمس یا زكات آن را نداده پول ملك را بدهد، تصرّف و نماز در آن صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است كه در آن نماز نخواند.
(مسأله 895) اگر صاحب ملك اجازه نماز خواندن بدهد ولی، انسان بداند كه قلباً راضی نیست، نماز خواندن در ملك او باطل است، و اگر اجازه ندهد و انسان یقین كند كه قلباً راضی است، نماز صحیح است.
(مسأله 896) تصرّف در ملك كسی كه مرده و خمس یا زكات بدهكار بوده است، حرام و نماز در آن باطل است، مگر آن كه بدهی او را بدهند یا بنا داشته باشند بدون مسامحه بپردازند.
(مسأله 897) تصرّف در ملك كسی كه مرده و به مردم بدهكار بوده است، حرام و نماز در آن باطل است. ولی، تصرفات جزیی كه برای برداشتن جنازه مرده معمول است، اشكال ندارد. و نیز اگر بدهكاری او كمتر از مالش باشد و ورثه نیز تصمیم داشته باشند كه بدون مسامحه بدهی او را بپردازند، تصرّف اشكال ندارد.
(مسأله 898) اگر كسی كه مرده قرض نداشته باشد ولی، بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یا غایب باشند، تصرّف در ملك او حرام و نماز در آن باطل است ولی، تصرفات جزیی كه برای برداشتن جنازه مرده معمول است اشكال ندارد.
(مسأله 899) نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند آن كه برای واردین آماده است، در صورتی كه نمازگزار به عنوان مهمان یا مسافر و یا برای انجام كاری آنجا باشد، اشكال ندارد، امّا اگر فقط برای خواندن نماز به آنجا برود، اشكال دارد مگر این كه به رضایت مالك آن اطمینان داشته یا اجازه داشته باشد. ولی، در غیر این قبیل مكانها، در
[153]
صورتی می توان نماز خواند كه مالك آن اجازه بدهد یا حرفی بزند كه معلوم شود برای نماز خواندن اذن داده است، مثل این كه به كسی اجازه دهد در ملك او بنشیند و بخوابد كه از اینها فهمیده می شود برای نماز خواندن نیز اجازه داده است.
(مسأله 900) نماز خواندن، نشستن و خوابیدن در زمین بسیار وسیعی كه از روستا دور بوده و چراگاه حیوانات است، اگرچه صاحبان آن راضی نباشند، اشكال ندارد. و در زمینهای زراعتی نیز كه نزدیك روستا بوده و دیوار ندارند، اگرچه در میان صاحبان آنها صغیر و دیوانه وجود داشته باشد، نماز و عبور و تصرّفات جزیی اشكال ندارد، ولی در صورتی كه یكی از صاحبان آن نهی كرده باشد، بنابر احتیاط تصرّف در آن حرام و نماز باطل است.
شرط دوم: مكان نمازگزار باید بی حركت باشد; و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگری ناچار باشد در جایی كه حركت دارد; مانند اتومبیل، كشتی و قطار نماز بخواند، به قدری كه ممكن است باید در حال حركت چیزی نخواند، و اگر آن وسایل از سمت قبله به طرف دیگر حركت كنند، نمازگزار باید به طرف قبله برگردد.
(مسأله 901) نماز خواندن در اتومبیل، كشتی، قطار و مانند آنها در حال توقف مانعی ندارد.
(مسأله 902) نماز روی خرمن گندم و جو و مانند آنها كه نمی توان روی آن بی حركت ماند، باطل است.
(مسأله 903) در جایی كه به واسطه احتمال باد، باران، تراكم جمعیت و مانند آن اطمینان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند، اگر نماز را به امید تمام كردن شروع كند، اشكال ندارد و اگر به مانعی برخورد نكند، نماز او صحیح است. و در جایی كه ماندن در آن حرام است، مثلاً زیر سقفی كه نزدیك است خراب شود، نباید نماز خواند ولی، اگر خواند، باطل نیست.
شرط سوم: نباید در جایی كه سقف آن كوتاه است و نمی توان در آن جا راست ایستاد یا به اندازه ای كوچك است كه جای ركوع و سجود ندارد، نماز خواند و اگر ناچار شود كه در چنین جایی نماز بخواند، باید به قدری كه ممكن است، قیام، ركوع و سجود را بجا آورد.
[154]
شرط چهارم: در مكانهایی نباشد كه ماندن، نشستن یا ایستادن روی آن حرام است بنابراین نماز خواندن روی چیزی كه ایستادن و یا نشستن روی آن بی احترامی و هتك حرمت محسوب شود و هتك حرمت آن حرام باشد; مثل فرشی كه اسم خداوند متعال و یا آیات قرآن یا اسامی معصومین(علیهم السلام) بر آن نوشته شده است، جایز نیست، و اگر خواند بنابر احتیاط واجب باید دوباره در محل دیگری بخواند.
(مسأله 904) انسان باید رعایت ادب را بكند و جلوتر از قبر پیامبر(صلی الله علیه وآله) و ائمه(علیهم السلام)نماز نخواند و چنانچه نماز خواندن بی احترامی باشد، حرام است و احتیاطاً باید دوباره بخواند.
(مسأله 905) اگر در نماز چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهّر فاصله باشد كه بی احترامی نشود، اشكال ندارد ولی، فاصله شدن صندوق شریف و ضریح و پارچه هایی كه روی آن افتاده كافی نیست.
شرط پنجم: مكان نمازگزار اگر نجس است، به گونه ای مرطوب نباشد كه رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد. ولی، اگر جایی كه پیشانی را بر آن می گذارد نجس باشد، در صورتی كه خشك نیز باشد، نماز باطل است و احتیاط مستحب آن است كه مكان نمازگزار اصلاً نجس نباشد.
شرط ششم: جای پیشانی نمازگزار از جای زانوهای او بیش از چهار انگشت بسته، پست تر یا بلندتر نباشد. و احتیاط واجب آن است كه از سر انگشتان پا نیز بیشتر از این پست تر یا بلندتر نباشد، بلكه تمام مكان نمازگزار صاف و یكنواخت باشد.
(مسأله 906) خواندن نماز واجب در خانه كعبه و بر بام آن مكروه است ولی، در حال ناچاری مانعی ندارد. اما خواندن نماز مستحب در خانه كعبه و بر بام آن اشكال ندارد، بلكه مستحب است در داخل خانه مقابل هر ركنی دو ركعت نماز بخوانند.
شرط هفتم: بودن مرد و زن نامحرم در جای خلوت جایز نیست و احتیاط در نماز نخواندن در آنجاست و اگر خواند، بنابر احتیاط واجب دوباره بخواند.
(مسأله 907) بنابر احتیاط مستحب باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او از جای ایستادن مرد كمی عقب تر باشد.
(مسأله 908) اگر زن برابر مرد یا جلوتر از او بایستد و با هم وارد نماز شوند، بهتر آن
[155]
است كه نماز را دوباره بخوانند.
(مسأله 909) اگر بین مرد و زن دیوار یا پرده یا چیز دیگری فاصله باشد، نماز آنها صحیح است و احتیاط مستحبّی نیز در دوباره خواندن نیست.
(مسأله 910) نماز خواندن در جایی كه صدای آلات لهو و لعب شنیده می شود باطل نیست ولی گوش دادن به آنها حرام است.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مستحب است
(مسأله 911) در شرع مقدس اسلام بسیار سفارش شده است كه نماز را در مسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها، مسجدالحرام و بعد از آن مسجد پیامبر(صلی الله علیه وآله) و بعد از آن مسجد كوفه و بعد از آن مسجد بیت المقدس و بعد از آن مسجدجامع هر شهر و بعد از آن مسجد محله و بعد از آن مسجد بازار است.
(مسأله 912) برای زنها نماز خواندن در خانه و بلكه در پستوی خانه و اتاق عقب بهتر است، ولی اگر بتوانند كاملاً خود را از نامحرم حفظ كنند، بهتر است در مسجد نماز بخوانند.
(مسأله 913) نماز خواندن در حرم امامان(علیهم السلام) مستحب و بلكه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) برابر با دویست هزار نماز است.
(مسأله 914) زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی كه نمازگزار ندارد مستحب است. و همسایه های مسجد اگر عذری نداشته باشند، مكروه است در غیر مسجد نماز بخوانند.
(مسأله 915) مستحب است انسان با كسی كه در مسجد حاضرنمی شود غذا نخورد، در كارها با او مشورت نكند، همسایه او نشود، از او زن نگیرد و به او زن ندهد.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مكروه است
(مسأله 916) نماز خواندن در چند جا مكروه است و از آن جمله است: حمام، زمین نمكزار، مقابل انسان، مقابل دری كه باز است، در جاده، خیابان و كوچه ـ اگر برای كسانی كه عبور می كنند ایجاد مزاحمت نكند، و چنانچه ایجاد مزاحمت كند، حرام و بنابر
[156]
احتیاط نماز باطل است ـ مقابل آتش و چراغ، آشپزخانه و هر جا كه كوره آتش باشد، مقابل چاه و چاله ای كه محل ادرار باشد، روبروی تصویر یا مجسمه انسان یا حیوان مگر آن كه روی آن چیزی مانند پرده بكشند، در اتاقی كه جنب در آن باشد، در جایی كه تصویری از جاندار باشد اگرچه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر و یا در قبرستان.
(مسأله 917) كسی كه در محلّ عبور مردم یا روبروی كسی نماز می خواند، مستحب است چیزی مقابل خود بگذارد، و اگر چوب یا ریسمانی هم باشد كافی است.